Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, có hiệu lực từ ngày 1/8/2025. Theo đó, doanh nghiệp nhà nước được phép kinh doanh bất động sản. Quy định mới này mở ra cánh cửa lớn cho các DNNN khai thác hiệu quả quỹ đất, tối ưu tài sản công và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thị trường ngày càng mở rộng.
Dự án Luật “Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp” được thông qua
Ngày 14/6/2025, tại phiên họp Quốc hội khóa XV, với sự ủng hộ của 440/451 đại biểu (chiếm 92,05%), Quốc hội đã chính thức thông qua Dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, gồm 8 chương, 59 điều, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8/2025.
Luật này thay đổi mạnh mẽ cách thức quản lý vốn nhà nước, trong đó, điểm đáng chú ý là bỏ mọi hạn chế đối với doanh nghiệp nhà nước trong việc kinh doanh bất động sản, tạo điều kiện cho tất cả doanh nghiệp nhà nước (DNNN) được tham gia thị trường này.
Tại sao có những giới hạn?
Ban đầu, dự thảo Luật có nội dung hạn chế việc toàn bộ doanh nghiệp nhà nước tham gia vào bất động sản, nhằm tránh việc doanh nghiệp yếu, vốn nhỏ “tham chiến” ở ngành rủi ro này. Các đề xuất từng chỉ cho phép DNNN quy mô lớn tham gia.
Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế – Tài chính (do ông Phan Văn Mãi phụ trách) đã thẳng thắn phản bác: việc hạn chế như vậy sẽ bó hẹp quyền tự chủ của doanh nghiệp nhà nước, trái với xu hướng đổi mới, tăng cường hiệu quả hoạt động như chủ trương của Đảng.
Nội dung mới nổi bật trong Luật
Toàn diện quyền kinh doanh
Từ 1/8, mọi doanh nghiệp nhà nước đều được phép kinh doanh các ngành phù hợp pháp luật, bao gồm bất động sản, theo điều lệ và chiến lược nội bộ của doanh nghiệp.
Tăng quyền tự chủ về chính sách nhân sự
Luật mới cho phép Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty DNNN quyết định về tiền lương, thù lao, thưởng,… thay vì do Chính phủ quy định như trước đây.
Trích lập lợi nhuận và quỹ nội bộ
Sau khi xử lý chi phí, thuế, doanh nghiệp nhà nước có thể:
- Trích đến 50% lợi nhuận sau thuế để lập Quỹ đầu tư phát triển
- Trích đến 3 tháng lương để lập Quỹ khen thưởng – phúc lợi
- Có thể lập các quỹ khác theo quy định
Ý nghĩa của luật mới đối với doanh nghiệp nhà nước
Tăng tính tự chủ
Quy định mới trao cho doanh nghiệp nhà nước quyền tự quyết định trong nhiều vấn đề nội bộ như nhân sự, đầu tư và quản trị. Điều này giúp họ chủ động, linh hoạt hơn trong chiến lược phát triển.
Khai phá cơ hội mới từ bất động sản
Đầu tư vào bất động sản giúp các công ty nhà nước tối ưu nguồn lực, khai khác quỹ đất, tận dụng cơ hội xây dựng hạ tầng, khu công nghiệp hoặc bất động sản thương mại – dịch vụ.
Tạo quỹ nội bộ mạnh hơn
Quy định trích lập quỹ rõ ràng giúp doanh nghiệp nhà nước có nguồn nội lực tối ưu cho hoạch định dài hạn, nâng cao chất lượng nhân sự và đầu tư dự án dài hạn.
Những điều doanh nghiệp nhà nước cần lưu ý
- Chiến lược và điều lệ doanh nghiệp cần điều chỉnh, bổ sung quyền đầu tư bất động sản.
- Tuân thủ quy định pháp luật liên quan: Luật Đất đai, Luật Kinh doanh BĐS, Luật Đầu tư, Luật DN… tránh rủi ro pháp lý.
- Quản trị tài chính chặt chẽ khi lập quỹ: quỹ phát triển, khen thưởng – phúc lợi để bảo đảm minh bạch và hiệu quả.
- Cân đối vốn đầu tư để không ảnh hưởng đến hoạt động chính của doanh nghiệp.
- Theo dõi các hướng dẫn triển khai từ Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng… để thực hiện đúng và hiệu quả.
Việc loại bỏ hạn chế kinh doanh bất động sản đối với doanh nghiệp nhà nước kể từ ngày 1/8/2025, thông qua Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là bước chuyển mình mạnh mẽ trong chính sách quản lý vốn nhà nước.
Luật mở ra cánh cửa mới cho doanh nghiệp nhà nước, giúp họ đa dạng hóa hoạt động, tăng năng lực cạnh tranh và chủ động hơn trong chiến lược đầu tư, kinh doanh. Thị trường bất động sản sẽ được hưởng lợi từ nguồn lực mạnh mẽ hơn, trong khi nhà nước vẫn đảm bảo quyền lợi sở hữu và kiểm soát qua chính sách ngân hàng, đầu tư và quản trị.
